摊破浣溪沙·揉破黄金万点轻鉴赏

原文

揉破黄金万点轻。剪成碧玉叶层层。风度精神如彦辅,大鲜明。(大一作:太)

梅蕊重重何俗甚,丁香千结苦粗生。熏透愁人千里梦,却无情。

赏析

  这是一首咏HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花词。咏HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花而志不在HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,只是借HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花形、HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花态、HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花性以挥发开去,抒引出词人胸中的万千HRef=https://www.xuegushici.com/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨。

  上片伊始“揉破黄金万点轻,剪成碧玉叶层层”两句,便如抖开了一幅令人心醉神迷的画卷,那黄金揉破后化成的米粒状的万点耀眼金HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,那碧玉剪出重重叠叠的千层翠叶,若非清香流溢追魂十里的月中丹桂,更无别HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花可堪比拟。桂HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花朵娇小无比,自不以妖艳丰满取胜,作者紧紧抓住的是它的金玉之质。笔触显得深刻、HRef=https://www.xuegushici.com/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然、贴切、生动。“轻”与“重”是相对的,作为黄金无疑是重的,但能揉而破之化为飞入翠叶丛中的万点黄HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,不论在事实上还是感觉上都是轻柔的。

  接下来笔锋倏然跳出,来了句“HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风度HRef=https://www.xuegushici.com/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神如彦辅,太鲜明”,从HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花到人、由此及彼,这既把金玉其质的桂HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花点活了,也把彦辅其人的HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风度HRef=https://www.xuegushici.com/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神点活了。彦辅,是西晋末年被后人称为“中朝名士”的乐广的表字;因其官至尚书令,故又史称“乐令”。据史HRef=https://www.xuegushici.com/list/chuanji/ target=_blank class=infotextkey>传记载:乐广为人“神姿朗彻”、“性冲约”、“寡嗜欲”,被时人誉为“此人之水镜也,见之莹然,若披云雾而青天也”。于此可见乐彦辅之倜傥非常。然而词人对HRef=https://www.xuegushici.com/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史名人乐广之所以崇敬有加,恐怕是离不开时代的原因:当时正值北宋、南宋交替的乱世,恰像乐广之处于西晋末年一样,乐广能在“世道多虞,朝章紊乱”之际,做到“清己中立,任诚保素”,无疑地这便是身处季世的词人所遵奉的HRef=https://www.xuegushici.com/list/zuoren/ target=_blank class=infotextkey>做人标则。若此,则清照将桂比人、将人拟桂,便在情理之中了。“太鲜明”三字是褒扬之词,不论是HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花中仙品──桂子,还是“人之水镜”──乐彦辅,都有着十分鲜明的个性。

  下片起始也和上片一样,是一副对句“梅蕊重重何俗甚,丁香千结苦麄生”。寒梅、丁香均为芳香科HRef=https://www.xuegushici.com/list/zhiwu/ target=_blank class=infotextkey>植物,为世人所深爱。尤其是傲霜凌HRef=https://www.xuegushici.com/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪的梅HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花更是HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花中之佼佼者,清照笔下原亦不乏HRef=https://www.xuegushici.com/list/yongmei/ target=_blank class=infotextkey>咏梅佳句,如“HRef=https://www.xuegushici.com/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪里已知春信至”、“香脸半开娇旖旎”、“莫辞醉,此HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花不与群HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花比”(《HRef=https://www.xuegushici.com/list/yujia/ target=_blank class=infotextkey>渔家傲》)、“良宵淡月,疏影更HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风流”(《满庭芳》)等,竟以“俗”、“粗”加之呢。应是缘于有所“感”而产生的一种情。即如欢乐的人看见周围的一切都闪着使人HRef=https://www.xuegushici.com/list/yuyue/ target=_blank class=infotextkey>愉悦的光环,而被HRef=https://www.xuegushici.com/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦笼罩的人即使看到平素HRef=https://www.xuegushici.com/list/xiai/ target=_blank class=infotextkey>喜爱之物,也会撩起如云涌起理而还乱的HRef=https://www.xuegushici.com/list/chouxu/ target=_blank class=infotextkey>愁绪。更词人在这里又采用了抑彼而扬此的手法,明贬梅与丁香的“粗”、“俗”,暗誉丹桂之清、雅,以达到更加鲜明HRef=https://www.xuegushici.com/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题的目的。

  HRef=https://www.xuegushici.com/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾句“熏透愁人千里梦,却无情”,终于点出个“愁”字来。这两句语意HRef=https://www.xuegushici.com/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然十分明了,其未点透处却是词人含嗔带斥地指责的对象,不外桂HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花与梅HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花和丁香之间,虽皆可诠释得通,如以作者的明贬暗誉的手法来看,这里指的该是金HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花玉叶的桂HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花。这个HRef=https://www.xuegushici.com/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾,似是词人谓桂子:我是如此执着地倾心于你质地高雅、不媚不俗,而你却竟以沁人的馥香惊扰了我的千里梦,却也太无情了。

  该词写作特点上片侧重正面描写桂HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花质地之美,从形到神、由表及里,表现出贵而不俗、月朗HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风清的神韵,重在HRef=https://www.xuegushici.com/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神气质;下片则运用对比手法,进一步衬托桂HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的高雅,重在随感,带有较为浓郁的主观感受。上下合璧,借HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.xuegushici.com/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,便成了一篇回味无穷的小调。

返回