村行

村行朗读

春半南阳西,柔桑过村坞。

娉娉垂柳风,点点回塘雨。

蓑唱牧牛儿,篱窥茜裙女。

半湿解征衫,主人馈鸡黍。

译文

仲春时节我经过南阳县西,村庄里的桑树都长出了嫩芽。

和风吹拂着依依垂柳,点点细雨滴在曲折的池塘上。

披着蓑衣的牧童正在唱歌,穿着红裙的少女隔着篱笆偷偷张望。

我走进农家脱下半湿的衣裳,主人摆出丰盛的饭菜招待我。

注释

春半:阴历二月。南阳:地名,古称宛,今河南省南阳市。

村坞:村庄,村落。坞,四面如屏的花木深处,或四面挡风的建筑物。

娉娉:姿态美好的样子。

回塘:曲折的池塘。

蓑:草制的雨衣。

茜裙:用茜草制作的红色染料印染的裙子。茜,茜草,多年生植物,根黄赤色,可作染料。

征衫:行途中所穿的衣服。

馈:招待。鸡黍:指村人准备的丰盛饭菜。

参考资料:

1、孙建军.《全唐诗》选注:线装书局,2002:3640

2、胡可先.杜牧诗选:中华书局,2005:67-68

3、刘逸生.杜牧诗选:广东人民出版社,1984:77

村行创作背景

  这首诗是杜牧于开成四年(839)春,由宣州到长安做官时途经南阳,在南阳城西农家避雨时受到主人的热情招待,有感而写下的田园村野风景小诗。

参考资料:

1、胡可先.杜牧诗选:中华书局,2005:67-68

2、刘炜评.唐诗宝鉴(山水田园卷):陕西人民出版社,2010:73-74

  这是一幅美丽的HRef=https://www.xuegushici.com/list/nongcun/ target=_blank class=infotextkey>农村HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风景画。仲春季节,南阳之西,一派大好HRef=https://www.xuegushici.com/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光。美时,美地,HRef=https://www.xuegushici.com/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景,在“春半南阳西”中,隐约而至。遍村柔桑,欣欣向荣。着一“过”字,境界全出。“柔桑过村坞”,在动态中,柔桑生长的姿态和鲜嫩的形状,活现在眼前,这就把HRef=https://www.xuegushici.com/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天的HRef=https://www.xuegushici.com/list/xiangcun/ target=_blank class=infotextkey>乡村,点缀得更美了。加之HRef=https://www.xuegushici.com/list/chuiliu/ target=_blank class=infotextkey>垂柳扶HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,娉娉袅袅,HRef=https://www.xuegushici.com/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.xuegushici.com/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨点点,回落塘中,更有一种说不出的情趣。再看,那农家HRef=https://www.xuegushici.com/list/mutong/ target=_blank class=infotextkey>牧童,披着蓑衣,HRef=https://www.xuegushici.com/list/yukuai/ target=_blank class=infotextkey>愉快地唱着歌;竹篱笆内,可窥见那穿着绛黄色裙子的农家女的倩影。HRef=https://www.xuegushici.com/list/xinglu/ target=_blank class=infotextkey>行路HRef=https://www.xuegushici.com/list/zhenHRef=https://www.xuegushici.com/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>征人,解松半湿的衣衫,在村里歇脚,村主人热情地用鸡黍招HRef=https://www.xuegushici.com/list/daike/ target=_blank class=infotextkey>待客人。这首诗,首联、颔联是写村景,颈联、尾联是写村情。其景实,其情真,与诗题是呼应的。

  《村行》的HRef=https://www.xuegushici.com/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术特色,可用轻倩秀艳来总括。《李调元诗话》云:“杜牧之诗,轻倩秀艳,在唐贤中另是一种笔意,故学诗者不读小杜诗必不韵。”所谓轻倩秀艳,即轻盈巧倩,秀美艳丽。它好像是个HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风华正茂的HRef=https://www.xuegushici.com/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子,秋波流转,含情脉脉,秀而不媚,艳而不淫,HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风姿婀娜,楚楚动人。

  轻倩秀艳,不仅显示在HRef=https://www.xuegushici.com/list/funu/ target=_blank class=infotextkey>妇女形象和HRef=https://www.xuegushici.com/list/aiqing/ target=_blank class=infotextkey>爱情HRef=https://www.xuegushici.com/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的描写中,也表现在大HRef=https://www.xuegushici.com/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然的描绘中。除了《村行》以外,《汉江》、《寄扬州韩绰判官》、《HRef=https://www.xuegushici.com/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山行》、《寄远》、《柳绝句》、《HRef=https://www.xuegushici.com/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南春绝句》等,均以轻倩秀艳见长,又各有其奇特HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风采。然而,它们与《村行》相比,却缺少那么一点点野趣与HRef=https://www.xuegushici.com/list/nongcun/ target=_blank class=infotextkey>农村HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风味。《村行》一诗,在轻倩秀艳之中,显示出野逸、村朴、真挚、热情。诗人所描绘的柔桑、村坞、HRef=https://www.xuegushici.com/list/chuiliu/ target=_blank class=infotextkey>垂柳、塘HRef=https://www.xuegushici.com/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨、蓑衣、HRef=https://www.xuegushici.com/list/mutong/ target=_blank class=infotextkey>牧童、耕牛、篱笆、村女、主人、鸡黍等,都是HRef=https://www.xuegushici.com/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好的HRef=https://www.xuegushici.com/list/tianyuan/ target=_blank class=infotextkey>田园HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光。

  《村行》不是静止的HRef=https://www.xuegushici.com/list/tianyuan/ target=_blank class=infotextkey>田园画,而是运动着的HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光图。从诗题中,就点出了“行”的特色。“行”,带动全篇,连HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风景也是处于流动之中的。在诗人笔下,春,不是停滞的,也不是笼统地指正、二、三月,而是指农历二月中旬。这时,HRef=https://www.xuegushici.com/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天已过去一半,故曰“春半”。这个半字,虽本身不是动词,但诗人却赋予它以动作性,它显示出大好的仲春季节的来临。此外,在诗人笔下,柔桑处处,生机勃勃,但诗人在描绘它的长势时,不用满字,而用“过”字。这个“过”字,既写了柔桑的生长过程之快,又写了柔桑长势之茂盛及其涵盖面之大。此外,诗人笔下之柳,不是呈一种动势,而是呈多种动势。它不仅下垂,而且随HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风摇动,仿佛HRef=https://www.xuegushici.com/list/shaonu/ target=_blank class=infotextkey>少女娉娉的腰肢一样,左右摆动。此外,作者所写的HRef=https://www.xuegushici.com/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,不是大HRef=https://www.xuegushici.com/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,而是点点细HRef=https://www.xuegushici.com/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨。“点点”,还呈现出落HRef=https://www.xuegushici.com/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨的动势。HRef=https://www.xuegushici.com/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨落水塘,溅起圆圆的水HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,“回”字,与前面的“垂”字对照,“点点”与前面的“娉娉”对照,更加强了HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风景的动态美。如果说,前面两联是HRef=https://www.xuegushici.com/list/xiofeng/ target=_blank class=infotextkey>写HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风景动态美的话,那么,后面两联就是HRef=https://www.xuegushici.com/list/xiofeng/ target=_blank class=infotextkey>写HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风情动态美了。放牛娃唱着动听的歌,给人以听觉上的美感;从外边可以窥及篱内村女绚丽的衣裙,给人以视觉上的美感;征衫半湿,且解且歇,村人好客,馈以鸡黍,给人以味觉上、触觉上的美感。诗人就是如此地善于捕捉刹那间的HRef=https://www.xuegushici.com/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物的动态去表现HRef=https://www.xuegushici.com/list/nongcun/ target=_blank class=infotextkey>农村的HRef=https://www.xuegushici.com/list/renqing/ target=_blank class=infotextkey>人情美。

  《村行》这首小诗,具有轻柔秀美的特点。它与《商HRef=https://www.xuegushici.com/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山麻涧》等诗,有异曲同工之妙。在《商HRef=https://www.xuegushici.com/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山麻涧》中,所写的云光岚彩,柔柔HRef=https://www.xuegushici.com/list/chuiliu/ target=_blank class=infotextkey>垂柳,滴滴塘HRef=https://www.xuegushici.com/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,秀眉HRef=https://www.xuegushici.com/list/mutong/ target=_blank class=infotextkey>牧童,茜裙女儿,均富于柔和的特质。此外,诗人HRef=https://www.xuegushici.com/list/xiozhu/ target=_blank class=infotextkey>写竹,则“历历羽林影,疏疏烟露姿”(《栽竹》);HRef=https://www.xuegushici.com/list/xiomei/ target=_blank class=infotextkey>写梅,则“轻盈照溪水,掩敛下瑶台”(《梅》);写鵁鶄,则“静眠依翠竹,暖戏折高荷”(《鵁鶄》);写鹭鸶,则“惊飞远映碧HRef=https://www.xuegushici.com/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山去,一树梨HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落晚HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”(《鹭鸶》)。这些诗句,与《村行》虽各有特色,但都具有轻倩秀艳之美。

杜牧

杜牧(公元803-约852年),字牧之,号樊川居士,汉族,京兆万年(今陕西西安)人,唐代诗人。杜牧人称“小杜”,以别于杜甫。与李商隐并称“小李杜”。因晚年居长安南樊川别墅,故后世称“杜樊川”,著有《樊川文集》。 ...

杜牧朗读
()

猜你喜欢

招摇有桂树,结根南海湄。蒙茏度霜霰,皎洁常不移。

以兹孤直性,贡之白玉墀。春风被兰茝,荣耀同一时。

()

松菊依然绕旧庐,西风归兴动鲈鱼。

归来有酒辄成醉,旋摘秋园雨后蔬。

()
黎景义

小栏花韵午晴初,家在桃源稳卜居。

壮士不言三尺剑,男儿须读五车书。

()

万仞莲花挂碧天,飞来苍翠玉楼前。美人双倚仙人掌,舞袖回风绝可怜。

()

水郭人家处处幽,太平久已息边筹。箜篌曲奏虹桥月,刁斗声传雉堞秋。

展席恍惊珠露滴,据床遥指玉绳流。封书欲寄南飞雁,翠竹窗西人正愁。

()

四十里城花发时,锦囊高下照坤维。
虽妆蜀国三秋色,难入豳风七月诗。

()