昨夜霜风。先入梧桐。浑无处、回避衰容。问公何事,不语书空。但一回醉,一回病,一回慵;
朝来庭下,光阴如箭,似无言、有意伤侬。都将万事,付与千钟。任酒花白,眼花乱,烛花红。
行香子·秋与。宋代。苏轼。 昨夜霜风。先入梧桐。浑无处、回避衰容。问公何事,不语书空。但一回醉,一回病,一回慵;朝来庭下,光阴如箭,似无言、有意伤侬。都将万事,付与千钟。任酒花白,眼花乱,烛花红。
昨夜霜降寒风骤起,梧桐叶落纷纷,我无处回避自己衰老的面容。秋风问我为何这样,我没有说话,只是用手在空中书写。人老了,有时沉醉有时沉病有时慵懒。
早晨来到院子里,感叹时光荏苒,岁月流逝,虽不吭声,似乎有意让我伤心。如今万念俱空,把所有心事,都换作千杯酒来饮。哪管它酒花白、眼花乱、烛花红。
行香子:词牌名。双调小令,六十六字,有前段八句四平韵、后段八句三平韵,前段八句五平韵、后段八句三平韵,前段八句五平韵、后段八句四平韵三种。
霜风:刺骨寒风。
衰容:衰老的面容。
不语书空:不说话,用手指在空中虚画字形。此处用典表示胸中愤懑。
慵(yōng):困倦。
侬:我,系江浙方言。
付与千钟:交付酒杯,即以酒浇愁之意。钟,酒器。
酒花:指斟酒时酒面泛起的珠花。
眼花:这里指视线。
烛花:指蜡烛的火焰。
参考资料:
1、谭新红.苏轼词全集.武汉:湖北辞书出版社,2011:306-307
2、刘石 等.宋词鉴赏大辞典.北京:中华书局,2011:268-269
这首词创作于作者晚年,属悲秋之作。绍圣元年(1094年)迁惠州后,苏轼于绍圣二年(1095年)七月痔疾发作,八九月间始愈,时已至深秋,与此词所写景色相合。此词或作于此时。
参考资料:
1、谭新红.苏轼词全集.武汉:湖北辞书出版社,2011:306-307
此词上片HRef=https://www.xuegushici.com/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景HRef=https://www.xuegushici.com/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,将秋HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.xuegushici.com/list/niren/ target=_blank class=infotextkey>拟人与人HRef=https://www.xuegushici.com/list/duihua/ target=_blank class=infotextkey>对话,写词人面对HRef=https://www.xuegushici.com/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟HRef=https://www.xuegushici.com/list/qiujing/ target=_blank class=infotextkey>秋景,衰容剧增。HRef=https://www.xuegushici.com/list/beiqiu/ target=_blank class=infotextkey>悲秋是中国古典诗词中HRef=https://www.xuegushici.com/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史悠久的传统HRef=https://www.xuegushici.com/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题,“霜HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”就渲染出HRef=https://www.xuegushici.com/list/qiuri/ target=_blank class=infotextkey>秋日的HRef=https://www.xuegushici.com/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟氛围,奠定了全词HRef=https://www.xuegushici.com/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉HRef=https://www.xuegushici.com/list/aiyuan/ target=_blank class=infotextkey>哀怨的基调;尽管词人不愿意让人看出内心的HRef=https://www.xuegushici.com/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦,但“衰容”遮掩不住其因HRef=https://www.xuegushici.com/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治上的挫折而带来的郁结。接着以问句的形式写出词人有冤无处诉的HRef=https://www.xuegushici.com/list/youyu/ target=_blank class=infotextkey>忧郁愤激,“醉、病、慵”高度概括出了词HRef=https://www.xuegushici.com/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生活的无聊和HRef=https://www.xuegushici.com/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷,显示出对HRef=https://www.xuegushici.com/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会和HRef=https://www.xuegushici.com/list/renshi/ target=_blank class=infotextkey>人事的完全绝望。
下片HRef=https://www.xuegushici.com/list/xushi/ target=_blank class=infotextkey>叙事HRef=https://www.xuegushici.com/list/yilun/ target=_blank class=infotextkey>议论,写词人早上醒来,来得庭院,HRef=https://www.xuegushici.com/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹HRef=https://www.xuegushici.com/list/shiguang/ target=_blank class=infotextkey>时光易逝,来日无多,而当时处境,只能让他将世间万桩事付与千钟美酒,任凭酒HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.xuegushici.com/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪白,眼HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花缭乱,烛HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花火红。光阴似箭,强烈地表现出词作的HRef=https://www.xuegushici.com/list/ganshang/ target=_blank class=infotextkey>感伤之情;酒醉、眼乱、烛红,充分写出了词人狂放不羁的醉态。
此词上下片采用对称结构,但时序上却有“昨夜”与“今朝”的先后承递关系。词中描述了两幅衰容,一是霜HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风昨夜入梧桐、今朝来庭下的HRef=https://www.xuegushici.com/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟冷落;一是词人病后意慵懒、酒后眼HRef=https://www.xuegushici.com/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花乱的潦倒颓放。
全词融悲HRef=https://www.xuegushici.com/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然之秋、悲HRef=https://www.xuegushici.com/list/shengming/ target=_blank class=infotextkey>生命之秋和悲心境之秋为一体,HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格HRef=https://www.xuegushici.com/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉HRef=https://www.xuegushici.com/list/qiwan/ target=_blank class=infotextkey>凄婉,情感沉郁缠绵,富有感染力。它硬语盘空,借HRef=https://www.xuegushici.com/list/qiuri/ target=_blank class=infotextkey>秋日病愈,抒发了官场HRef=https://www.xuegushici.com/list/kanke/ target=_blank class=infotextkey>坎坷、世路沧桑的HRef=https://www.xuegushici.com/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹,流露出HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风烛残年的HRef=https://www.xuegushici.com/list/beishang/ target=_blank class=infotextkey>悲伤。
作者一生多舛,几遭HRef=https://www.xuegushici.com/list/bianzhe/ target=_blank class=infotextkey>贬谪。这时,曾经骄傲的才子,回望一生HRef=https://www.xuegushici.com/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊,秋HRef=https://www.xuegushici.com/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风中HRef=https://www.xuegushici.com/list/guowang/ target=_blank class=infotextkey>过往的淡然、坚定、洒脱似一一看穿。这时的他褪去了才子的傲然,伤得真切。全词HRef=https://www.xuegushici.com/list/beiqie/ target=_blank class=infotextkey>悲切中又有作者一如既往的HRef=https://www.xuegushici.com/list/kuangda/ target=_blank class=infotextkey>旷达,也表达了作者对HRef=https://www.xuegushici.com/list/kanke/ target=_blank class=infotextkey>坎坷一生的无谓HRef=https://www.xuegushici.com/list/taidu/ target=_blank class=infotextkey>态度,在HRef=https://www.xuegushici.com/list/shanggan/ target=_blank class=infotextkey>伤感中放任心性的情感,哀而不伤.
苏轼(1037-1101),北宋文学家、书画家、美食家。字子瞻,号东坡居士。汉族,四川人,葬于颍昌(今河南省平顶山市郏县)。一生仕途坎坷,学识渊博,天资极高,诗文书画皆精。其文汪洋恣肆,明白畅达,与欧阳修并称欧苏,为“唐宋八大家”之一;诗清新豪健,善用夸张、比喻,艺术表现独具风格,与黄庭坚并称苏黄;词开豪放一派,对后世有巨大影响,与辛弃疾并称苏辛;书法擅长行书、楷书,能自创新意,用笔丰腴跌宕,有天真烂漫之趣,与黄庭坚、米芾、蔡襄并称宋四家;画学文同,论画主张神似,提倡“士人画”。著有《苏东坡全集》和《东坡乐府》等。 ...
苏轼。 苏轼(1037-1101),北宋文学家、书画家、美食家。字子瞻,号东坡居士。汉族,四川人,葬于颍昌(今河南省平顶山市郏县)。一生仕途坎坷,学识渊博,天资极高,诗文书画皆精。其文汪洋恣肆,明白畅达,与欧阳修并称欧苏,为“唐宋八大家”之一;诗清新豪健,善用夸张、比喻,艺术表现独具风格,与黄庭坚并称苏黄;词开豪放一派,对后世有巨大影响,与辛弃疾并称苏辛;书法擅长行书、楷书,能自创新意,用笔丰腴跌宕,有天真烂漫之趣,与黄庭坚、米芾、蔡襄并称宋四家;画学文同,论画主张神似,提倡“士人画”。著有《苏东坡全集》和《东坡乐府》等。
即事 其三。宋代。李彭。 纷纷著作能上马,衮衮紫微俱斲窗。韩侯遽绾铜章去,岂坐双流带二江。
春怀 其一。宋代。韩淲。 蝴蝶为庄周,黄粱熟邯郸。蘧然一梦觉,茫茫天壤间。相推明日月,来往成暑寒。山林与钟鼎,胸中了不干。
曹仁宪谨荣寿 其二。元代。黄璋。 斯文今有主,一代颂鸿儒。道绍二程学,龄登九老图。化裁金作砺,持守玉为壶。我辈蒙嘉惠,称扬岂近谀。
春旱既甚祷祈未应小园即事。宋代。文彦博。 渴望甘膏苏旱岁,日趋祠庙罄虔祈。春风也解相欺罔,鼓扇杨花学雪飞。
入施州杂咏六首 其一。明代。潘希曾。 匹马空山日易移,裹粮篝火傍崖炊。谁言野食无供帐,鸟作笙箫树作帷。